Árið í myndum byrjar við kubanska prestinum í bláari troyggju, Felix, sum eftir ársskiftið sendir mær mynd av motorsúkluni, eini AVA, hann hevur keypt, so hann kann koyra millum fangahúsini á oynni. Keypið er fíggjað úr Føroyum. So pakka vit og fara heim.
Umborð á Air France flogfarinum síggi eg nýggja filmin The Outrun, sum við Saoirse Ronan í høvuðsleiklutinum byggir á søgu hjá orknoysku Amy Liptrot, ið týska Nora Fingscheidt leikstjórnar.
Heima bjóðar Henny til verkstovu á Háskúlanum um ringu støðuna í fólkaskúlanum, tá umræður handaverk og list, sum blómar alla staðni, bara ikki í skúlanum.
Altjóða Holocaustdagur er í skúlanum við Løgmannabreyt, har fokus í ár var á Pol Pot og Reyðu Khmerdrápini í Kambodja fyri 50 árum síðan. Í mínum hugaheimi er hesin hugsunardagur hin mest áhugaverdi í árinum, tá um læring ræður, alt eftir teim tíggju stigunum um happing, polarisering og fólkadráp hjá Gregory Stanton. Her taka næmingarnir saman um, hvat teir hava lært í 90 minuttir, sum er karmurin um stroymda skúlatiltakið.
Í nøkur ár havi eg hugt eftir el-bili, men teir hava allir verið ov dýrir. Nú rendi eg meg í tilboð hjá Waag Bilum, har tey seldu Hyundai Ioniq 5 bilar. Tað bleiv ein grábláur við hvítum leðursetrum. Fyrsta eg royni, er at spæla Gram Parsons í Bose hátalarunum.
Norska Hanna Torsdatter Limstrand, sum er kulturprodusent í Norðurlandahúsinum, millum annað við ábyrgd fyri filmi, lyfti viknaða Geytatiltakið upp í hæddir, eg ikki havi sæð fyrr. Saman við tekniska framleiðaranum, Bárði Højgaard, eigur hon størstu tøkk fyri tað. Geytin er einasta føroyska filmsvirðisløn og hon eigur ikki bara at verða varðveitt, men hjúkla um.
Durita Dahl Andreassen, kvinnuligi høvuðsleikarin, og Rógvi Rasmussen, framleiðari, ringja til leikstjóran, Mariu Winther Olsen, sum er í Danmark. Meðan øll í fullsetta salinum lurta, siga tey henni, at teirra filmur, Halt um meg, vann Geytan 2025. Mannligi høvuðsleikarin, Búi Egason Dam, var í Meksiko. Dómsnevndin, Birgir Thor Møller, Jan Berg Jørgensen, Karen Kristianna Hildardóttir Gram, Gudmund Helmsdal og Ole Wich, grundgav soleiðis fyri valinum:
Vinnarafilmurin í kvøld er ein framúrskarandi leikstjórnaður og eins framúr væl spældur filmur, sum dómsnevndin hevur hesa grundgeving, at peika á, sum Geytavinnari og virðislønarmóttakari í ár:
Fyrst er at siga, at inn komu 15 filmar, og av teim 7, sum vórðu vístir í kvøld, var fullkomin semja í nevndini at velja henda vinnara. Metingarstøðið, sum dómsnevndin bygdi á, er, eins og undanfarin ár, søga, tøknilig avrik og hvussu filmisk frásøgusnildi eru brúkt. Vinnarafilmurin er ein nærverandi og vøkur frásøgn, har søgan er í tí sagda eins og tí ósagda. Elegant eydnast filminum at rógva uttanum klichéirnar. Filmurin er so væl leiktur, at dómsnevndarlimirnir eru sannførdir um, at hetta er eitt tað mest sannførðandi sjónleikaraavrik í einum føroyskum filmi í nýggjari tíð. Tematisk er søgan kompleks, har tónleikur, sjónleikur og myndir spæla væl saman. Hóast kenslurnar í leitanini burturúr einseminum verða óforloystar, er filmurin væl forloystur. Heilstoypta søgan er autentisk og lokal, men kortini leys av tíð og stað, sum ger søguna universella. Filmurin er sansaligur, við vakrastu intimscenu í filmaðari føroyskari søgu higartil. Filmurin, søgan og myndamálið halda í hesum væl loysta filmi um óloystar kenslur - tann mest nuanceraða søgan um eitt ”one night stand”. Geytavinnarin 2025 er Maria Winther Olsen við filminum Halt um meg.
Rúni Friis Kjær fekk virðislønina Andøvsfiskur frá Filmsfelagnum fyri dygt og trúfast arbeiði innan føroyskan film í tjúgu ár. Ole Wich, nevndarlimur, greiddi soleiðis frá:
Filmsfelagið, sum verður stjórnað av Rannvá Jónsdóttir, Janu Mortensen, Ole Wich og Birgir Kruse, lata av og á eina virðisløn, tá vit halda, at orsøk er til tað. Hesa virðisløn kalla vit »Andøvsfiskur«.
Um navnið »Andøvsfiskur« sigur Hammershaimb soleiðis í Færøsk Antologi 1891: “andøva” - ved hjælp af årer holde en båd stille på en fiskeplads, så den ikke driver for vind og vejr. “andøvsfiskur” - fisk som går i løn ekstra til den, som “andøva”.
Nú er tað jú soleiðis, at tá útróðramaðurin kemur til lands og leggur veiðina upp, so er tað hann við snørinum, ið dregur fiskin inn, og fær allan heiðurin. Bert fá hugsa um, at hann, ið sá til at báturin var á miðinum og ikki rak fyri vág og vind, gjørdi veiðuna møguliga. Tí hevur Filmsfelagið stovnað virðislønina »Andøvsfiskur«, sum verður latin persónum, sum vit halda hava gjørt nakað heilt serligt fyri heimliga mentanarumhvørvið, uttan at fáa ta viðurkenning og uppmerksemi, sum tey hava uppiborið. Tríggir av filmunum á Geytatiltakinum 2025 eru filmaðir av sama persóni, men uppá tríggjar heilt ymiskar mátar. Hesar upptøkur eru ein týðandi partur av tí teknisku og listarligu menning, sum føroysk filmsgerð í dag hevur megnað at nátt. Hesin ógvuliga virkni filmfotografur hevur í 20 ár verið ein trygg súla í føroyskari filmsgerð og menning av hesari nýggju listagrein. Frá teim smáu royndunum til tær stóru framleiðslurnar. Á IMDB eru hansara avrik so long sum ein heil vesirulla. Tí fari eg vegna Filmsfelagið á Geytatiltakinum 2025 at handa virðislønina »Andøvsfiskur« til frumkraftina og filmfotografin Rúni Friis Kjær. Við virðislønini fylgja 5000,- krónur, sum stava frá mikudagssýningunum í Havnar Bio, har biografurin stuðlar við 10 krónum fyri hvørt selt atgongumerki.
Næsta er ræst seyðarhøvd frá grannanum, Dániali Jakobsen, lagt upp úr gassgrýtuni hjá Janusi undir ljósareyðum ljósi í grøna vakstarhúsinum hjá Jón og Janu í Hvamminum í Tórsbyrgi. Sindur djevulskt er svidna høvdið á at líta í grøn-reyða ljósinum yvir froðandi dampinum úr undirjarðiska soðnum. Illa luktar og væl smakkar.
Við Stemme for de stemmeløse fremst fyri í huganum reflekteri eg í el-bilinum yvir tríggjar góðar konsertir hetta vikuskiftið, nú marsvárið kom yvir okkum og astronomar søgdu, sum rætt varð, at nógvar stjørnur kundu síggjast á himmalinum. Tríggjar dagar á rað vórðu vit vælsignað við, ja eg vil siga bestu konsertstjørnum í eitt mannaminni á trimum ógvuliga ymiskum pallum, rúmum og ikki minst støðum. - Men hvør var hin besta konsertin á míni rundferð í kvøldarmyrkrinum millum tøttu spælistøðini Løkshøll, Tjarnir og Lívdina, sum tú eftir ongari tíð kanst náa, bara plakatin festir í og bjóðar inn til tað, sum hon veruliga gjørdi hetta stjørnuvikuskiftið?
So varð tað orknoyska Amy Liptrot, sum skrivaði sjálvbiografisku søguna The Outrun, sum týska Nora Figenscheidt hevur gjørt til film við írsk-amerikansku Saoirse Ronan í høvuðsleiklutinum. Hon var høvuðsgestur á Bókmentafestivalinum hjá Kim Simonsen og innleiddi filmin í Filmsfelagnum. Ein góð løta, kanska hin størsta í árinum, at hoyra og tosa við upprunapersónin til søguna um misbrúk av rúsevnum, flýggjanin av bygd til stórbýin, og at enda finna frið við at telja fugl á útoyggj og svimja í sjónum. Vónandi heldur samstarvið við Kim og Bókmentafestivalin fram.
Eitt kvøldið í mars varð lýst við endurútgávu í Sirkus í Vágsbotni av Føroya sermerktasta yrkingasavni, sum sagt varð í innkallingini um Libido hjá 72 ára gamla Johan Hot Mortensen frá 1972. Fullsett var í hølunum og trappunum, har forlagsstjórin, Hugin Eide, meðan Sunneva skonkti úr barrini, legði fyri við at siga frá um uppafturprentið í 200 eintøkum, hvussu tað bleiv til og um nýskrivaðu eftirorðini hjá Bergi Djurhuus Hansen.
Í mars var hugaroksdagur í donskum, har høvundarnir Olly Poulsen og June-Eyð Joensen løgdu fram, og kjakast varð um, hvørji krøv vit skulu seta til nýggja tilfarið, sum kemur í donskum, og verður gjørt á heimligum botni. Dansklærarar hava leingi víst á, at okkum manglar tilfar, sum er lagað til føroyskar næmingar.
- Hóast tað finst ein ørgrynna av góðum donskum tilfari, so er tað ikki ætlað frálæru í fremmandamáli hjá okkum, sigur June-Eyð Joensen, sum undirvísir í Eysturkommunu, og er skjót at vísa á, at hon hevur slekt bæði í Grønlandi og Danmark.
Eisini Olly Poulsen, sum er cand.pæd í didaktikki í donskum og undirvísir í Fuglafjarðar skúla, er fegin um ætlanina at menna egið undirvísingartilfar.
- Fólkaskúlin má taka eitt tak og lyfta undirvísingina í donskum á eitt meira nútíðarhóskandi støði. Vit mugu flyta okkum frá at undirvísa í donskum, sum er tað okkara annað mál, til at undirvísa í málinum fyri tað, sum tað veruliga er, nevniliga eitt fremmandamál, sigur Olly, sum eins og June-Eyð legði fram sínar strategisku tankar um danskt í føroyska skúlanum.
- Hóast eg kann vísa á fleiri glottar, so sum at fleiri læraralesandi nú velja danskt, og at nýtt serføroyskt undirvísingartilfar er á veg, so er danskførleikin als ongin sjálvfylgja hjá okkara fólkaskúlanæmingum í dag, sigur Hanna Højbjerg Poulsen, námslektari í donskum á Námsvísindadeildini.
- Hjá mongum av okkara børnum og ungu er enska málið bæði hægri í metum og væl meira ment enn tað danska í dag. Tí hava vit júst nú tørv á dugnaligum dansklærarum og nýggjum, áhugaverdum og viðkomandi tilfari, um okkara fólkaskúlanæmingar framhaldandi skulu duga danskt og harvið hava atgongd til hini norðurlendsku málini, sigur Hanna, sum var við á hugaroksdegnum, har ætlanin um nýtt dansktlærutilfar varð løgd fram.
Vitjanir á matstovum hava verið mangar, men her er talan um dómsnevndararbeiði, har tað ikki var loyvt at mynda og skriva frá borðreiðingunum, sum vóru í Ræst, undir leiðslu av meksikanska meistarakokkinum Sebastian Jiménez. Eg lati matstovumyndirnar tala.
Tá hvørt ljós líkist tær er heitið á nýggju LP plátuni hjá Benjamin Rajani við tólv egnum sangum á móðurmálinum, sum hann á Instagram gevur frámerkini kærleiki, nostalgi, vinarbond og hjartasorg, og at enda eitt trettanda instrumentalt hidden track.
Húsan, ja sum í gomlu vinylplátutíðini, hevur Heiðrik á Heygum gjørt, beinagrind millum fugl og fisk, men eisini við summarfuglum og hjarta. Tað er mítt fyrsta taktila samband við sangirnar, sum við savnandi heitinum, Tá hvørt ljós líkist tær, krøkja í tíggju ára gamla minnið um Systrar, sum tá sungu samkomuvakurt Eg síggi teg í øllum. Ein gestaltterapeutisk kærleiksjáttan og -uppliving, sum eg á innara húsanum síggi fara til Elina, sum yrkjarin valdi sær.
Opni plátuna longu inni í Tutlbúðini á Gladehjørn, har Fríði Djurhuus og Esther á Fjallinum eru innanfyri. Vit tosa um indiskan og pólskan biograffilm og lenda á einum hvítarussiskum krígsfilmi. Iggy Pop mugu vit deila nøkur orð um, innan eg fari við plátuni. Hóast enn ikki upprunnin, eri eg sannførdur um, at tað fer at verða størsta hending í nýggjari føroyskari tónleikasøgu, Joe & The Shitboys og Iggy Pop.
Men nú er tað Benjamin Rajani og LP’in eg havi fingið í hondina. Seti høgru tummilnegl í plastið og brotið plátuna upp, taki innara húsan út, so eg kann lesa tekstirnar, tá eg komi heim, lurta og finna ýti og mið, hvar hann flýtur, plátuaktuelli Benjamin, tá hann komponerar. Upptøkurnar eru gjørdar á Gammel Kongevej beint við, har gamla miðstøðin fyri grammofonplátuhandil, TP musikmarked, var.
Fýra fullmannaðar útgávukonsertir, ein solokonsert, útvarpsprát í Leitistein, ummælið, sum tú nú lesur, Instagram, Spotify og aðrir pallar, ið eru synkroniseraðir, so lanseringin er sum hjá James Bond ”Let's synchronize our watches!”, akkurát tí James Bond, sum Amazon nú eigur í almenna rúminum.
Skilji, at Benjamin hevur arbeitt í fýra ár við sangunum, eg nú havi í hondini, allir á føroyskum, hóast danski Esben Svane hevur framleitt, ljóðblandað, gjørt útsetingar fyri blásarar og strúkarar, og avdúkar seg sum ein totalan multiinstrumentalist, tí hann spælir á so nógv ljóðføri á plátuni, ikki minst plukkandi banjo, sum eg við fragd hoyri fremst fyri í fleiri av akustisku ljóðmyndunum, so hvørt teir tólv sangirnir daga undan í høvuðtelefonunum sum stoiskir drangar úr báti.
Síðan eg á fyrstu Listastevnuni í 2001, og heilt spesifikt eftir konsert í nýggja Mentanarhúsinum í Fuglafirði hetta árið, sigldi við Kathy Chiavola undir Hestoynni við Richard Bailey og Matt Flinner, hava banjo og mandolin hugtikið meg sum tey blíðastu, men samstundis eisini hvassastu attack akustisku ljóðføri, ikki minst tá siglt verður inn í heimlig helli og tú hoyrir resonansin, alt eftir, hvar tú ert. Tá kunnu avmáldu smáljóðførini elva til einvíggj, duell, preaching up a storm, meðan flóðin rennur inn og út, sum eg eisini nevni í ummælinum av Blátt Gras, Gospel við humor, hin 14. mars. Og enn víðari kann fysiskt ítøkiligi resonansurin, tú tá rakar við, hoyrir og upplivir sum lurtandi persónur, leggjast inn í eina víðkaða fatan, har resonansur ikki bara eru lurtaraviðurskifti, men eisini eitt sosiologiskt samljóð, mótvegis frástoytandi fremmandagerð, alienatión, sigur Hartmut Rosa, sum nógv lurta eftir í hesum døgum. Sjálvur lurtar hann nógv eftir Rammstein og Heavy Metal.
Og enn er plátan ikki sett á.
(Her mást tú fara á bloggin og lesa ummælið, sang fyri sang)
Takk fyri lurtingina, takk fyri samskiftið, sum Momo sigur "Tíðin býr í hjartanum", og til lukku við gjøgnumførdu LP plátuni, sum hevur bæði karakter og Substanz, sum týsk-føroyska orðabókin týður til ”tað berandi og aftan fyri alt verandi”. Tað hevur verið sermerkt og ríkt, at hava havt hesa plátu í hendi.
Ber til at siga søguna um Holocaust við lutum? Tað er spurningurin, sum føroyskt gifta Astrid Danielsen setir mær, nú vit møtast í Aarhus, har árliga tiltakið Lærfest er. Havi ikki verið her fyrr, men leppi í meg av vitan og royndum, sum eg skilja at hon og hennara starvsfelagar, leggja fyri dagin.
Vit verða biðin at taka ein lut í hondina, grundgeva fyri valinum, og so halda lutin saman við einum øðrum, sum onkur annar hevur tikið úr undirvísingarkassanum. Og so er samrøðan í gongd, við fólk tú ikki kendi, men kortini ógvuliga spesifikt um Holocaust, tí tað er luturin, tú hevur tikið úr kassanum og nú heldur í hondini, sum birtir kjakið. Ein taktil tilgongd til eitt stórt og samansett evni, ið kann verða trupult at skilja, hóast tað alla tíðina, meir og minni, er frammi, hvørki bundið at tíð ella landafrøðiligari avmarking.
- Tað er enn nógv, vit kunnu læra av og um Holocaust og onnur fólkadráp. Tílík brotsverk hoyra tíverri ikki bara farnu søguni til, men eru eisini partar av okkara samtíð. Fleiri av elstu næmingunum hava hoyrt um og vita nokkso fitt um ymisk fólkadráp, ella hoyra um hendingar í nútíðini, sum í Ukraina og Gaza, ið verða umrødd sum fólkadráp. Men evnið er ógvusligt, og vit skulu meta um, hvat vit vísa næmingunum og hvussu vit arbeiða við evninum, og alla tíðina spyrja okkum sjálvi, sum undirvísarar, um mann kann skilja eitt so ógvusligt evni, uttan at næmingarnir neyðturvuliga skulu síggja rúgvur av líkum í løgum, ber tað til, at sleppa undan tí, spyr Astrid.
- Vit vóna, at lutirnir í kassanum kunnu stuðla upp undir vitanina hjá næmingunum um Holocaust, ein vitan, sum vónandi eisini kann medvirka til, at næmingarnir framyvir kunnu gera sítt lítla, men avgerandi til, at byrgja fyri nýggjum fólkadrápum, og ávirka tað antisemitiska rák, vit síggja í dag. Og í hesum sambandi var tað ein stór gleði at møta tykkum úr Føroyum, og síggja tykkara tiltøk hvørt ár, tá altjóða Holocaustdagurin verður hildin í føroyska skúlanum, og hvussu væl hetta er dokumenterað á imponerandi og landsdekkandi heimasíðuni snar.fo. Tað kann ikki annað enn inspirera danska virksemið og tilfarið. Og lat meg at enda siga, at eg vóni, at vit fara at finna samstarvsmøguleikar í komandi tíðum, sigur Astrid Danielsen, sum er lektari og námsfrøðiligur ráðgevi hjá Center for Undervisningsmidler, UCL, í Odense.
Hon er gift Jonhardi Danielsen, skipsførara úr Saltangará, og tey hava síðan síðst í áttatiárunum búð í Svendborg.
Á poetiskan hátt lýsir Sakaris Stórá arbeiðarastættina á bygd í Seinasta paradís á jørð, har flakavirkið, upp móti grøna bønum, letur aftur, og trupuleikar eru heima, har húskið er dysfunktionelt, viðurskiftini millum systkinini ikki fungera og so slettis ikki við pápan (Hans Tórgarð), sum eftir at mamman doyði, er viknaður í kongunum og mest sum fráverandi, hóast hann í fyrstu senu er farin at venja. Venja, sum tey gera á fitness støðum í Havn.
So er karmurin lagdur. Eins stillførur og hann er sannførandi. Spentur út yvir kollektivu bygdina, sum liggur í andalopi. Burturhugurin er sterkur og fær fastatøkur á øllum. Næstan.
Saman við briljantu fotograferingini hjá Virginie Surdej og sterkt berandi leikaravrikunum hjá Kára (Sámal H. Hansen) og yngru revolterandi systrini, Silju (Bjørg B. Egholm), fáa vit við kærleiksfulla optikkinum hjá Sakarisi innlit í kørgu umstøðurnar í niðastu stættunum í føroyska stættarsamfelagnum, sum eingin politikari, ið heldur Gini talið vera perfekt og stættarsamfelagið avlýst, vil viðurkenna í berum privilegiublindni. Hesin stillføri filmur er, tá hann er bestur, ein knýttur nevi í hesa hugsan. Samstundis er filmurin í mínum eygum eitt politiskt statement, avbalanserað og hvílandi í sær sjálvum.
Hetta er ein tíðarrøtt hetjusøga fyri arbeiðarastættina, ein hetjusøga at spegla sær í, har alt okkara hevdvunna og knúskandi vitanarsamfelag, vanliga og av øðrum, verður lýst sum ein glæstriborg við glæstribókum og glæstriprógvum, sum hvør í sínum lagi gevur teim úrvalt kosnu bestu størv fyri bestu løn og bestu nevndarsessir og hartil alla glitritign, sum er í sjónliga almenna rúminum, meðan restin, piðaðu rovini, kunnu sleingjast arbeiðarunum, sum einaferð hildu landinum uppi. Nú er øvut. Arbeiðarin hevur einki rúm í almenna úttrykkinum. Fyrr enn nú. Í 87 minuttir.
Hann eitur Siemens og ikki Tesla, sigur Bára og vísir mær innum. Leggur hvít klæði fram og peikar á hvítu kummuna. Fólk eru fryntlig her norðuri. Tú fært hug at práta við tey, deila minnir úr gomlum døgum, kennir teg tryggan, hóast stopp stendur á reyðu gáttini. Kanska er tað ein roynd at skapa og knýta brýr, pontifex, eg hoyrdi ein prest um páskirnar siga. At leggja at við eina brúgv, tú sjálvur hevði skapt. Kom inn og legg teg, sigur hon og vísir mær á eitt runt høvdalag, sum kýsi úr niðurlendskum renessansumálningi, innast á smølu leguni, beint fyri rúmdarkenda opinum, sum um eina løtu skal svølgja meg, so eg liggi í einum sylindarahylki og verið sendur út í rúmdina. Haldi eg. Men eg liggi púra stillur við høvuðtelefonum og tónleiki, sum byrjar við If you leave me now hjá Chicago og so Rod Stewart og so Billy Joel og so Bee Gees og so Phil Collins. Bara ikki Frændur sigi eg, tá eg skal velja mær tónleik at hoyra í hálva tíman inni í Klaksvíkshylkinum. Sá skýggj og bláan himmal undir loftinum, tá eg hugdi upp, og enn ikki varð slúktur. Og so Viðareiði úr erva og yvir á Múla um allan veggin til høgru. Á hinum er rútur, har tríggjar sita innanfyri, fryntligar, tvær úr Klaksvík, eina býr í Havn, og triðja er norsk. So prátingarsamar, at vit nevna Norsku og pylsurnar á bønum yvir av posthúsinum í eini aðrari tíð, nú tosið nam við tarmar og at gera burturav sær, innan skanningina. Høvuðtelefonirnar taka larmin, sum fyrst eru fjar stráluljóð, tíðka og styrkjast og verða lameterandi maskinbátur, har einki er gjørt við doyvingina frá tí stimandi Tuxham. Í vinstru havi eg fingið eina pútubóltsballón at halda og kroysta, um eg vil teimum nakað, sum Bára sigur. Haldi tað er hon, tí eg bara hoyri hana spyrja, hvussu støðan er, og so hvørt greiða frá, hvar vit eru og hvat er eftir. Hugsi, at ballónin er appilsingul, hóast eg ongantíð sá hana. Kanska var tað útróðrarbátsljóðið, og tankin um eina boyu á Norðhavinum, ið gjørdi tað, saman við róliga kontrasttónleikinum, ið nú er farin at skurra og hevur mist konturin og ýtið. Elektroljóðið hamrar nú so hart, at tað er Prodigy til raveparty. Skyscraper og Calling Elvis. Fulldrøn. Liggi púra stillur, akkurát sum eg havi fingið boð um. Her skalt tú ikki hava klaus. Lúri upp í sylindararørið yvir nøsini og hugsi javnt og samt um teir í Rumdarferðini hjá Kubrick, sum fóru gjøgnum tíð og rúm, hóast søgan varð skrivað í 48, filmurin gjørdur í 68 og framtíðarkarmurin settur til 2001. Nú er framtíðin fortíð og møtist á leguni í hospitalsbrekkuni, innan hann spýtir teg út, skannarin. So er liðugt og sproyturnar við kontrasti verða loystar av høgra armi og vinstra læri. Eina løtu vart tú astronautur í ringrás men nú sleptur á nýlendi. Um tvær vikur fært tú svarið. Ring og spyr eftir urologisku deildini. Í Havn. Lati meg í og spyrji, um tað stendur í journalini, hvar eg eri føddur. Tað snurrar. Gott, eg havi sjaffør við. Tendri Prodigy. Einki er sum Prodigy.
Na Wyspach Owczych każdy człowiek ma wielkie znaczenie. „Żyje nas tu zaledwie 55 tysięcy, więc każda osoba jest na wagę złota” – słyszeliśmy te słowa od niejednego mieszkańca archipelagu. Dlatego…
Artykuł Ludzie z Wysp Owczych, których warto znać: kobieta, która zmieniła oblicze lotnictwa pochodzi z serwisu Klub Miłośników Wysp Owczych - Faroe.pl.
The Faroese women’s handball team wrapped up their IHF World Championship participation on Saturday with a 30-33 loss against Iceland. The Icelanders were in the lead at halftime by 16-14 and had extended that difference by one more goal at the final whistle. With Iceland moving ahead from the get go, the Faroese struggled to […]
The post Faroese bow out of handball World Championship after defeat to Iceland appeared first on Local.fo.
The Faroese parliament, the Løgting, on Thursday passed a controversial bill granting free access to abortion up to twelve weeks of pregnancy. The new legislation on abortion, set to come into effect on July 1st, 2026, will replace the current legislation dating back to 1956, which has been referred to as one of Europe’s strictest […]
The post Faroese parliament adopts bill to liberalize abortion appeared first on Local.fo.
Myndin omanfyri er áhugaverd eisini fyri meg, tí myndin er tikin júst um tað mundið, tá eg fór í læru sum bilsmiður hjá Vilhelmi Nielsen. Hoyri fyri mær ljóðið frá grótsagini á Grótvirkinum, sum hevði heilt serligt ljóð. Síggi eisini … Læs resten
The post Úr myndasavninum – Økið Yviri við Strond var ikki væl skipað í 1960-árunum appeared first on Hvannrók.
The Faroese team achieved an honorable tie with Serbia on Thursday in their second match in the main round of the IHF Women’s World Handball Championship in Germany. The match ended 31-31, after a half time score of 14-16 in Serbian favor. Faroese handball fans applauded the feat, which was considered impressive given that Serbia […]
The post Tie with Serbia ends Faroese hope of advancing further at 2025 World Championship appeared first on Local.fo.
Kontynuując nasze toponimiczne peregrynacje, ponownie trafiamy na opłotki Owczego archipelagu. Dziś lądujemy na Wyspie Świń - #Svínoy. Znajduje się na niej jedna, nosząca tę samą nazwę #osada. Położona jest ona w żyznej, otoczonej wzgórzami dolinie. Cała zresztą wyspa jest dość płaska (jak na farerskie warunki) i łatwa w eksploracji.
Licząca 31 dusz #wioska ma, co nietypowe na Wyspach, dwie przystanie. Łączący wyspę z resztą świata #prom #Ritan najczęściej przybija przy zachodnim brzegu, skąd do osady mamy półtora kilometra marszu. Alternatywą jest położona na wschodzie zatoka #Svínoyarvík.
Na kartach przewodnika po Wyspach Owczych sugerujemy, aby “będąc na Svínoy, (…) odnaleźć kilka niedawno zrekonstruowanych tradycyjnych, wzniesionych z kamienia szop do przechowywania torfu.” Zaś podążając dróżką “Eystur í Hagan”, dotrzemy do nieoficjalnego punktu widokowego z panoramą sąsiedniej #Fugloy.
W czasie II wojny światowej brytyjskie oddziały zbudowały lotnisko na wyspie #Vágar. Z racji płaskiego ukształtowania kandydatkami były także #Sandoy i Svínoy. O wyborze przesądziły jednak kwestie logistyczne.
“Pamiętam także dzień spędzony na Fugloy i Svínoy, gdy dzielny M/S Ritan z powodu wysokich fal zmuszony był przybić bliżej jedynej osady na wyspie. Nie będąc do końca pewnym, z której strony popłynie popołudniem w dalszy rejs ku Kirkji, postanowiłem poczekać na niego tam, gdzie przypłynął wcześniej. Pół godziny przed rejsem na przystań podjechał pikap, którego kierowca zapytał, czy czekam na prom, i zaproponował podwózkę na drugą stronę wyspy – fale nieco złagodniały i rejs mógł odbyć się po normalnej trasie. Wymieniliśmy uśmiechy, kiedy wjechaliśmy w wąskie uliczki osady i nagle z zakrętu wyjechał traktor. Podczas próby wycofania się, aby zrobić mu miejsce, od tyłu zablokowało nas kolejne auto (na wyspie liczącej dwudziestu dziewięciu mieszkańców). „Korek na Svínoy” – poza pożegnalnymi takk i farvæl, były to jedyne słowa, jakie padły podczas tej krótkiej przejażdżki.” - wspominałem przed laty na stronach książki #FarerskieKadry.
______________________________
#wyspyowcze #farerski #farerskiemiasta #lingwistycznie #farerskiekadrywyspygdzieowcemówiądobranoc
Kontynuując nasze toponimiczne peregrynacje, ponownie trafiamy na opłotki Owczego archipelagu. Dziś lądujemy na Wyspie Świń - #Svínoy. Znajduje się na niej jedna, nosząca tę samą nazwę #osada. Położona jest ona w żyznej, otoczonej wzgórzami dolinie. Cała zresztą wyspa jest dość płaska (jak na farerskie warunki) i łatwa w eksploracji.
Licząca 31 dusz #wioska ma, co nietypowe na Wyspach, dwie przystanie. Łączący wyspę z resztą świata #prom #Ritan najczęściej przybija przy zachodnim brzegu, skąd do osady mamy półtora kilometra marszu. Alternatywą jest położona na wschodzie zatoka #Svínoyarvík.
Na kartach przewodnika po Wyspach Owczych sugerujemy, aby “będąc na Svínoy, (…) odnaleźć kilka niedawno zrekonstruowanych tradycyjnych, wzniesionych z kamienia szop do przechowywania torfu.” Zaś podążając dróżką “Eystur í Hagan”, dotrzemy do nieoficjalnego punktu widokowego z panoramą sąsiedniej #Fugloy.
W czasie II wojny światowej brytyjskie oddziały zbudowały lotnisko na wyspie #Vágar. Z racji płaskiego ukształtowania kandydatkami były także #Sandoy i Svínoy. O wyborze przesądziły jednak kwestie logistyczne.
“Pamiętam także dzień spędzony na Fugloy i Svínoy, gdy dzielny M/S Ritan z powodu wysokich fal zmuszony był przybić bliżej jedynej osady na wyspie. Nie będąc do końca pewnym, z której strony popłynie popołudniem w dalszy rejs ku Kirkji, postanowiłem poczekać na niego tam, gdzie przypłynął wcześniej. Pół godziny przed rejsem na przystań podjechał pikap, którego kierowca zapytał, czy czekam na prom, i zaproponował podwózkę na drugą stronę wyspy – fale nieco złagodniały i rejs mógł odbyć się po normalnej trasie. Wymieniliśmy uśmiechy, kiedy wjechaliśmy w wąskie uliczki osady i nagle z zakrętu wyjechał traktor. Podczas próby wycofania się, aby zrobić mu miejsce, od tyłu zablokowało nas kolejne auto (na wyspie liczącej dwudziestu dziewięciu mieszkańców). „Korek na Svínoy” – poza pożegnalnymi takk i farvæl, były to jedyne słowa, jakie padły podczas tej krótkiej przejażdżki.” - wspominałem przed laty na stronach książki #FarerskieKadry.
______________________________
#wyspyowcze #farerski #farerskiemiasta #lingwistycznie #farerskiekadrywyspygdzieowcemówiądobranoc
Onkuntíð kemur ársins orð púra óforvarandi upp í tínar hendur og springur í eyguni, sum eru sálargluggarnir. Ella er tað setaranissan, sum í lýsingahøpi undan jólum skapar eina tilætlaða villu?
Í hvussu er, er hetta ein av teim heilt góðu, villa ella ikki, sum í lýsingini frá Frihedsbrevet omanfyri sigur, at: "...2400 føroyingar halda, at gravandi, kristiskur og erligur journalistikkur er neyðugur."
Oftari eg lesi handa setningin, samdari verið eg.
Fyrr plagdi man at geva setaranum, sætternissen, prentvillupúkanum, ið Orðabókagrunnurin sigur, skuldina fyri at planta vælplaseraðar feilir, men tað er so langt síðan, at her man onkur annar jólaeingil hava verið uppá spæl og funnið uppá hugtakið "kristiskan journalistikk".
Vitlíkið hjá Microsoft, Copilot, sigur í dag uppá fyrispurning um munin á kritiskum og kristiskum journalistikki:
„Vit liva í einum tíðarskeiði, har kritiskur journalistikkur er ikki bert eitt lyndi - hann er ein neyðturviligheit. Men tá orðini sjálv glíða, og vit síggja 'kristiskur' í staðin fyri 'kritiskur', má spurningurin setast: hava vit mist neyvleikan, ella er hetta ein nýggjur málsligur leikur?“
Í adventini trúgvi eg fyri vist uppá tað seinna, tí fremsti journalistur á Frihedsbrevet er úr Bíbliubeltinum.
Hetta er eitt tíðartekin í adventini, nú bæði fosturtøkuspurningurin og russarasáttmálin eru á Tingi á sama fundi fyri somu monnum til atkvøðugreiðslu á sama degi.
Má siga, at hvat fólkaupplýsing viðvíkir, halli eg í dag meira til Frihedsbrevet enn Løgtingið.
Kristiskur journalistikkur er ársins orð, orðsins ár og ársins hugtak. Brúka hann. Kristiska journalistikkin. Eg slái kross fyri tykkum.
Góða eydnu!
Team Faroe Islands have advanced to the main round of the IHF Women’s World Championship after beating Paraguay 36-25 today in a second consecutive win. At halftime the Faroese were already leading 16-13, paving the way for a stronger second half, which saw our ladies even more clearly focused on scoring goals, adding 20 more […]
The post Handball World Championship: Faroes advance to main round after knocking out Paraguay appeared first on Local.fo.
Mynd: kvf.fo
Í dag varð ringur dagur fyri afturhaldið. Ítróttin hevur vunnið stórt, og seinastu dagarnar hevur føroysk filmsgerð og bókmentan vunnið størstu norðurlendsku virðislønir.
Samstundis hevur evsta politiska løgfrøðisskipanin gjørt av, at umval skal verða í Runavík, tí tey hýsa einum ørvitisfiski, sum kanska ikki býr í kommununi, samstundis sum løntir politikarar, menn og kvinnur, á tingi, fara í tríggjar bólkar í eini etiskari mótstøðuroynd, tí onnur vilja dagføra eina lóg um fosturtøku frá 1956.
Øll onnur mál eru eftir hesum at døma ikki etisk. Ikki minst heimsins størsti djúpsjóvartunnil og tær milliónir, har fara úr føroyskum lummum. Teirra millum er einki flokspolitiskt ivamál, hóast veljarin einki fær at vita.
Er tað kanska so, at stórvinnandi ítróttafólk, mentafólk og listafólk, sum á øllum økjum í hesum døgum definera tjóðina, og so eisini skilliga stuðlandi vinnulívsfólk í sjónvarpssendingini í kvøld, ið øll tykjast vilja skapa einar sjálvstøðugar Framburðsføroyar, nú eru komin hartil, at vit hava ein trupulleika - eina deyðvekt - sum einsamøll forðar narrativinum um einar sjálvstøðugar Føroyar?
Er tað kanska komið hartil, at vit mugu fáa eina borgaraverju móti politiskum ódugnaskapi?
Nei, eg bara spyrji, nú øll ítróttar og mentafólk vinna og tað stórt í landsins navni, meðan landsins politikarar, menn og kvinnur, liggja bakk.
Eg bara spyrji, innan eg fái hondbóltsarmarnar niður.
The Faroese women’s national team made a spectacular showing tonight as they claimed their first victory ever at the IHF World Championship, beating their opponents from Spain 27-25. After falling behind 11-14 at halftime, the Faroese ladies had a blistering start following the break, gaining a stronger foothold and equalizing with the lead alternating between the […]
The post Faroese women beat Spain in sensational first win at handball World Championship appeared first on Local.fo.
Ræst to jeden z najważniejszych smaków w tradycyjnej kuchni Wysp Owczych. Oznacza efekt naturalnej fermentacji i dojrzewania mięsa oraz ryb na świeżym powietrzu – procesu, który od stuleci stanowi podstawę…
Artykuł Restauracja Ræst – serce tradycyjnej kuchni Wysp Owczych w Tórshavn pochodzi z serwisu Klub Miłośników Wysp Owczych - Faroe.pl.
Áhugavert at síggja júst hesa myndina, tí eg kendi Arngrím Reinert róptur “Gimme”, og eg minnist Rubek Rubeksen, sum var serliga havnarmynd. Rubek var søgufróður og væl dámdur maður, sum altíð såst í Vágsbotni, har hann arbeiddi sum avgreiðslumaður í … Læs resten
The post Tvey kend andlit – Rubek var við í spoyturoyndini á Reyni í 1962 appeared first on Hvannrók.
Sannheit, sigur Kerik Kouklis, tá eg spyrji hann um loyvi at brúka myndina, hann tók úr vindeyganum á Hotel Føroyum av Nólsoynni í 2021 og hann hoyrir yvirskriftina.
"Truth!" sigur amerikanski myndamaðurin.
Í mong ár hevði eg samband við okkara felags fotovin, Bill Schwab (1959-2025), sum fekk ein hjartatilburð á fotoskeiði á skotsku Hebridunum og doyði.
Soleiðis skrivaði Kerik Kouklis, sum var við Bill á fotoskeiðum í Føroyum, hin 29. oktobur í ár:
Omanfyri eru teir báðir í eini sildaverksmiðju í Djúpavík í Íslandi. Í dag arbeiðir Kerik við myndini av Nólsoynni úr vindeyganum á Hotel Føroyum, eftir at vit høvdi tosað um sálmar hjá Kingo og at fanga bráddliga skiftandi føroyska ljósið:
I am about 3/4 the way through matting 30 prints for my upcoming “Earth is Home II: A World of Color”. I really dislike cutting mattes. I realized today it’s like washing the dishes. There’s the satisfaction of getting it done. This photograph was made from my hotel window the first time I went to the Faroe Islands with Bill Schwab in 2021. That was a great trip. Similar vibe to Iceland, but fewer tourists. Great food too. This is one of the prints that’s included in my book/prints offer available on my website. Happy Thanksgiving everyone. Ours will be local and small this year, which is perfect. I’ll be making Avgo Lemono Soup. Very Greek and very delicious.
Daniel Bayer úr Aspen, Colorado sendi mær 5. novembur hesa minnismyndina av Bill Schwab og mær á Víkavegnum við Fossá í september 2021:
- It’s unbelievable he is gone, sigur Daniel, sum eftir skeiðið fotograferaði grimdarregn um alt landið einsamallur í fleiri dagar við uppvendum blitsum, sum hann lánti frá Alan Brockie.
- I also need to come back to the Faroes in another season and make more. Life is simply that short.
Her er slóð, sum sigur meir um fotoskeiðið í 2021 undir yvirskriftini "Føroyar í amerikanskum optikki".
Bill Schwab var fremsta kelda hjá mær at fata, hvussu gestir síggja Føroyar, ikki bara sum myndaevni, men eisini, hvat rørir seg millum fólk í okkara samfelag, sum ikki er so nógv annarleiðis, enn har hann búði og ferðaðist.
Friður verið við minninum um vinin Bill.
Eldraráðsvalið er byrjað í høvuðsstaðnum. Beint sum eg havi avgreitt talgildu atkvøðuna, setir virkni grannin, Hans Jacob Hermansen, meg í samband við Bjørn Helge Hansen, formann í Eldraráðnum í Nordland, til vinstru við diskin í Paname omanfyri, og Eirik Fiva, til høgru, sum er úr Bodø og limur í Ráðnum.
Teir vitja í Havn og fara í morgin til Reykjavíkar.
Endamálið við ferðini er, at fáa samstarv við føroysk og íslendsk eldraráð, so ein felags orðing kann setast í karm, og til várs verða ein umsókn til NORA, ið er samstarv millum Strandanoreg og Útnorður, har Halla Nolsøe Poulsen er stjóri.
Við ársbyrjan samtykti NORA nýggja strategi, sum varpar ljós á eldri, ikki sum byrða, men sum silvurgylt ressursa.
Eldraráðið í Nordland, sum Bjørn og Eirik umboða á Føroyaferðini, er fyrimyndarliga virkið.
Við kaffiborðið í Paname á Vaglinum í Havn skifta vit orð um NORAs grå guld, um at fleiri oppegående enn nakrantíð, sum eru í sjeytiárunum, eru í norðurlendsku arbeiðsstyrkini, men at eingi arbeiðspláss aktivt søkja eftir eldri fólki, eins og gjørt verður við at fáa eina kynsliga og etniska javnvág á arbeiðsplássinum.
Spurt verður, hvar arbeiðsplássið, sum ger hetta til sítt vørumerki, er í norðurlendskum høpi?
Quiet Firing er harafturat ein avbjóðandi veruleiki, tá uppgávur stig fyri stig verða tiknar frá fólki í øllum aldri, men sum helst raka eldri harðast, har eingin miðvísur eldrapolitikkur av human resource slagnum er, samstundis sum politiska skipanin vil hækka pensjónsaldurin at tryggja vælferðina og gjaldførið.
- Vert er eisini at leggja til merkis tann óunniliga hagfrøðisliga veruleika, at fólk í sjeytiárunum eru yvirumboðað tá talan er um sjálvmorð, sigur Bjørn. Hann mælir til eina narrativa hugburðsbroyting, sum tekur støði í spurninginum: Hvat kann gera samfelagið betri at búgva í?
- For å lykkes med dette må vi endre både kulturen og språket vårt. Språk former holdninger, og vi må slutte å snakke om eldrebølgen som et problem. Begreper som silver economy, seniorressurser og gullreserven gir et helt annet bilde. Det er på høy tid at vi endrer fortellingen. Seniorkompetanse er en undervurdert ressurs også for innovasjon og entreprenørskap. Vi ser stadig flere eksempler på bedrifter etablert av eldre, og bemanningsbyråer som spesialiserer seg på seniorer. Det er både sosialt viktig og svært god økonomi. Det fremmer også selvfølelse og menneskeverd hos eldre mennesker som fremdeles har mye å bidra med. Skyv ikke eldre ut av det verdiskapende samfunnet, sigur Bjørn.
Vit tosa um talgilding, nú talgilt val er í Havn, meðan 600.000 fólk eru uttanfyri talgildu skipanina í Noregi. Hinvegin er eldrasamstarvið í Bodø sterkt og vælskipað, eisini við játtan, sum er 2,4 mió nkr. Allar norskar kommunur hava eitt eldraráð, óansæð stødd. Eitt av endamálunum er at fáa fleiri eldri at verða aktivt við í avgerðargongdum, siga báðir.
Eirik greiðir frá um virkna lívið hjá Senioruniversitetet í Bodø, har Halfdan Sivertsen býr, og um egna plátusavnið, har bretsku Kinks eru ein týðandi partur. Herfyri var hann á Kinks- og fótbóltsferð í London, og so eydnaðist honum at fáa 10.000 krónur á uppboðssølu fyri eina heimliga LP plátu við orkestrinum hjá Terje Nielsen, CrossBreeze.
Semja er við borðið um, at ein tankasmiðja og hugskotsbanki, en tenketank, við umboðum úr Føroyum, Noregi og Íslandi, eigur at verða skipaður, og kanska verða knýttur at skrivstovuni hjá NORA í júst hesum ætlaða samstarvinum.
Nú fara teir báðir, Bjørn og Eirik, til Runavíkar við Hans Jacob sum sjaføri at hitta eldraráðið har.
Takk fyri gott, neyðugt og hugvekjandi prát!
Może w kolejnych eliminacjach 🤞
Havi áður sæð myndina omanfyri, men ongantíð gjørt mær greitt, hví henda brúgv var bygd júst soleiðis. Tá farið var undir at gera havnarlagið eystanfyri í 1922, skuldi nógv grót brúkast. Sprongt var frá sjóvarmálanum og eystureftir. Um somu tíð … Læs resten
The post Úr myndasavninum – Áhugaverd mynd av brúgv frá Krákusteini og yvir á Skansan appeared first on Hvannrók.
Tá eg herfyri læs í seinnu frálíku bókini um “Stállínuskipini”, sum Sigmar Bláberg skrivaði og gav út í 2015, steðgaði við línubátin Nornagest, sum kom til landið á jólum 1961. Reiðarin og skiparin Thorvald Andreasen og konan Petrina búðu í … Læs resten
The post Vit ungu við Landavegin vóru errin at kenna skiparan Thorvald Andreasen appeared first on Hvannrók.
Projekt budowy tunelu na #Suðuroy, jednej z największych inwestycji infrastrukturalnych w historii Wysp Owczych, wchodzi w decydującą fazę.
Do tej pory komunikacja z wyspą opierała się na promie #Smyril, który kursuje zaledwie kilka razy dziennie, a sama przeprawa trwa dwie godziny. Dodatkowo rejsy często bywają odwoływane z powodu złej pogody, a kierowcy zmuszeni są do długiego oczekiwania w porcie.
Łącznie #Suðuroyartunnilin liczyłby nieco ponad 24 km. Szacunkowy koszt inwestycji wynosi 4,9 mld DKK. Termin realizacji - rok 2030 z plusem.
Więcej w artykule Kinga Eysturland.
Tunnil Suðuroy-Sandoy #WyspyOwcze
Seinastu mánaðirnar hevur skipanavnið Galaxy rungað í hvørjum lurtitólið í Føroyum. Suðuroyingar í øðini og í mótmælum føra fram, at Suðuroyggin er afturútsigld og fyri vanbýtí. Løgið, tí í mun til fólkatalið, so hevur Suðuroyggin havt flest løgmenn og landsstýrisfólk … Læs resten
The post Ferðin hjá Hjørdis Háberg og mammuni til Sumbiar tók tólv tímar appeared first on Hvannrók.
Po ciężkim dniu warto się odprężyć. A czy jest ku temu lepszy sposób niż sprawdzenie cóż też dzieje się na naszych ukochanych Owczych? Najlepiej jeszcze na żywo. I w kolorze 😉
Mykines, Viðareiði, Klaksvík, Nólsoy? Do wyboru, do koloru. 🎥
Co wspólnego mają ze sobą Sámal, Ruth, Baran, Foka i Ostrygojad. Dziś o tych, którzy strzegą i ratują na farerskim morzu i lądzie.
#FarerskieKadry #WyspyOwcze
https://farerskiekadry.pl/2025/10/na-strazy.html?utm_source=instagram-business&utm_medium=jetpack_social
Nieposiadające własnych sił zbrojnych Wyspy Owcze i Grenlandia strzeżone są przez fregaty Duńskiej Marynarki Wojennej. Na wodach archipelagu spotkać jednak można także farerskie jednostki patrolowe. Kongelige Danske Marine dysponuje flotą czterech fregat klasy Thetis. Zbudowane w latach 90-tych jednostki, z portem macierzystym w Frederikshavn, docierają niekiedy aż do wybrzeży Islandii. Dostosowana do wymagań północnego Atlantyku […]
Artykuł Na straży pochodzi z serwisu Farerskie kadry.
Po wizycie w #Hósvik powracamy do położonej po drugiej stronie cieśniny osady #Selatrað. Gdybyśmy cofnęli się w czasie o ponad pół wieku, moglibyśmy przemierzyć wody dzielące wyspy #Streymoy i #Eysturoy na pokładzie promu #Sundaferjan. Dziś po dawnym portowym zgiełku nie pozostało tu już nawet echo. Tu kończy się senna droga nr 65. Dalej na północ, ku Oyri, biegnie wiodący przy brzegu cieśniny szlak.
W okolicznych toponimach odnajdziemy ślady dawnych wydarzeń. Przy kamieniu #Tingsteinur w czasach wikińskich najpewniej obradował "esturojski" #ting. Bliżej brzegu, przy #Gálgasteinur, stała za pewne szubienica (#gálgi), na której dopełniał się wymiar kary wymierzonej kryminalistom.
W naszym przewodniku po archipelagu wspominamy, że Selatrað znane jest z przyjemnego, założonego w roku 1913, parku oraz pierwszego betonowego kościoła na Wyspach Owczych (1927).
Cechą, która wyróżnia osadę na tle innych farerskich mieścin jest jej zabudowa. Rozrzucona po okolicznych wzgórzach, w niczym nie przypomina powszechnie występującego na archipelagu zwartego układu domostw (far. #tún).
Nazwa #Selatrað łączy w sobie #staronordyckie słowa selr (foka) i látr (lęgowisko). ______________________________
#wyspyowcze #farerski #farerskiekadry #farerskiemiasta #lingwistycznie #føroyskt
Dziś - z perspektywy #Selatrað - spoglądamy okiem obiektywu w kierunku otoczonego potężnymi wzgórzami miasteczka #Hósvík. Obie te mieścinki do roku 1976 łączył prom #Sundaferjan. Po latach służby stał się on zbędny, gdy wyspy #Streymoy i #Eysturoy spięto mostem (wg Farerów “jedynym na Atlantyku”), zaś pomiędzy #Oyrarbakki a #Skálabotnur wydrążono tunel.
Dzieje Hósvík - położonego na wschodnim brzegu wyspy #Streymoy - sięgają czasów tak dawnych, że w jej pierwotnej nazwie - #Þórsvík - znajdziemy literę nieobecną już w farerskim alfabecie! Tym samym po polsku osadę nazwać moglibyśmy “Zatoką Tora”.
A co stało się z zapomnianą na Wyspach Owczych literą Þ? Już w XV wieku przeszła ona w “t” lub “h”. Podczas gdy Islandczycy do dziś mówią ‘það’ i ‘þetta’, Farerowie używają słów ‘tað’ oraz ‘hetta’ [odpowiednik angielskiego “it” i “this one/that one” / ono - ten].
Co ciekawe, sami Farerzy nie są do końca zgodni co do kierunku, w którym podążyć miała litera “Þ”. Czwartek mieszkańcy #Suðuory określą mianem #tórsdagur, zaś pozostali mieszkańcy archipelagu - #hósdagur. Zatem Hósvík czy Tórsvík? Czy stolica Wysp Owczych zwać się powinna Hóshavn?
W naszym przewodniku po Wyspach Owczych wspominamy także, iż “latem #Hósvík jest gospodarzem popularnych regat, zimą zaś – jedną z #nýggjársbygd, czyli „wiosek noworocznych”, do której na wspólne świętowanie zjeżdżają okoliczni mieszkańcy”. ______________________________
#wyspyowcze #farerski #farerskiekadry #farerskiemiasta #lingwistycznie #føroyskt
#Søldarfjørður jest jedną z szeregu wioseczek i mieścinek ciągnących się wzdłuż wschodniego brzegu #Skálafjørður na #Eysturoy. A my z okna @sabina_na_wyspach_owczych podziwiać możemy farerskie widoki.
Liczące dziś 329 dusz miasteczko zwało się dawniej #Sølmundarfjørður - Fiord Sølmundura. Kim był tenże Sølmundur?
Według "Føroyinga søga" #Grímur Kamban był pierwszym wikińskim wodzem, który osiedlił się na archipelagu. Jego syn zwał się Torstein Skrofin, syn Torsteina - Tórólvur Smør. Zaś synem tego ostatniego - a prawnukiem Grímura - był niejaki Sølmundur. I to za pewne on uwieczniony został w tym farerskim toponimie. Jest to dość intrygujący ślad dotyczący tego, gdzie żyły pierwsze pokolenia Farerów, bowiem źródła historyczne w konkretny sposób wymieniają jedynie #Funningur.
Na kartach "Wyspy Owcze. #Przewodnik turystyczno-kulturowy" wspomnieliśmy także, że “wieś znana jest z kilku szkółek drzew iglastych. Dzięki osłonięciu od wiatru, mogły one zapuścić korzenie w tych mało gościnnych dla lasów stronach”. Największa z nich otacza cztery wielkie zbiorniki przy brzegu fiordu - ślady brytyjskiego składu paliw z okresu "pokojowej okupacji". Po wojnie zbiorniki nabyła spółka Føroysk #Oljusøla. W roku 1949 stała się ona częścią firmy Dansk Petroleum A/S, którą następnie wchłonął amerykański gigant #Esso. Dziś w pobliżu swoją bazę paliw ma firma @effoforoyar. ______________________________
#wyspyowcze #farerski #farerskiekadry #farerskiemiasta #lingwistycznie #føroyskt
#Gekkur is a televised #bingo game with spinning wheel. Participants buy game cards at a local store (40 DKK) and follow along live on Kringvarp Føroya Tuesday evenings.
If they win, they call in to the show and enter a series of complicated bonus rounds...
Over the past 25+ years over 4200 lucky players won 120mm DKK in #Gekkur.
#Spectators of the #B36 Tórshavn – #NSÍ Runavík match (3:0) in August 2015 were given #tickets for the game against FC Suðuroy.
#Faroese word for ticket is #atgongumerki (atgonga - admittance + merki - sign, stamp, badge).
Koyr á Føroyar #føroyskt #WordOfTheDay #football
#Oyndarfjørður (pop. 126), mentioned in #Hundabrævið, was isolated until 1974 when a #road finally arrived.
The village name in #Faroese derives from the man’s name #Oyvindur.
The #church, a traditional wooden church with a #turf roof, was built in 1838.
At the beach you can see two rocking stones called #Rinkusteinar.
Hjartaliga til lukku við brúdleypsdegnum, Tórhild og Símin Hannus.
Veitsla varð hildin í Eiriksgarði. Har var pyntað og borðreitt fyri næstan 200 fólkum. So gott sum øll í Dali vóru við og sera mong úr Fuglafirði. Eg sat og royndi at minnast brúdleypið fyri 25 árum síðani, men í talunum fekk eg at vita, at tað var eitt sera lítið selskap, sum hátíðarhelt brúdleypið fyri 25 árum síðani. So tað var ríkiliga kompenserað við stórum silvurbrúdleypi.
Seks skeinkjarar syrgdu fyri, at fólk ikki var tyst undir borðhaldinum. Forkunnugt var at fáa rabarbusnaps, hugsi hann var stuttfluttur.
Sangurin gekk sera væl, tað ger hann vanliga í Dali, tá ið harmonikurnar spæla. Jónleif hevði yrkt teimum ein sang, og lagið var "Sigarettir, whiskey og villar gentur"
Jóannes og Jónleif spældu harmoniku. Jónleif var borðstjóri, og tað var stuttligt at hoyra um eskapadur hjá honum og Símin Hannusi og øðrum dalbingum í ungum árum.
Brúðarparið fekk fleiri talur. Tórhild hevur sera stóra familju, okkum varð sagt, at hon hevur 100 systkinabørn.
Johild helt eina stuttliga talu, sum serliga fokuseraði uppá arbeiði í Dali.
Oddvør legði dent á tað góða grannalagið inni á Gerði.
Systir Tórhild og mong við henni løgdu dent á, hvussu hjálpsom tey eru, Tórhild setur Símin Hannus í gongd, og símin Hannus setir arbeiðið í gongd
Brúdleypið var siðbundið við brúðarvísu og Leivi Øssurson og síðani brúðarvalsi. Eitt sum var øðrvísi, enn eg havi upplivað áður var, at borðstjórin helt fram við arbeiðinum eftir borðhaldið, hann boðaði frá, at nú byrjaðu dansurin um 7 minuttir, og at fólk skuldu halda hol, meðan brúðarvísan varð sungin.
 |
 |
 |
| Fagna kærleikanum! |
Trolle – wielkie istoty z nordyckich legend – zdają się zamieszkiwać przede wszystkim Norwegię. Farerski folklor wypełniają raczej podania o huldufólk. Trolle znalazły jednak swoje miejsce także na Wyspach Owczych. A konkretniej na kartach słownika. Te mityczne istoty rozsiadły się w farerskim wokabularzu po licznych, nierzadko zaskakujących słowach. Łączy je wspólny człon – trøll. Głowa […]
Artykuł Trollowanie po farersku pochodzi z serwisu Farerskie kadry.
On this episode, we talk to out good friend Hogni about this year's G! Festival. We'll hear about the crowd pleasers, emerging artists, and the occasional curve ball that make the festival what it is.
Then we'll listen to a silent disco, which is a little difficult due to the whole "silent" part.
Also, we're raising money for a new season of podcasts, if you want to pitch in, here's the link.
Nierzadko spowita mgłą droga krajowa nr 50 to obecnie dość rzadko używana trasa. W roku 2025 najczęściej spotkamy na niej turystów spragnionych świetnych widoków na jej trasie i intrygujących odnóg. Jednak w roku 1966 otwarcie Oyggjarvegurin odmieniło życie mieszkańców stolicy Wysp Owczych. Zanim wybierzemy się w fotograficzną podróż po Drodze Wyspy (jak należało by przetłumaczyć […]
Artykuł Oyggjarvegurin pochodzi z serwisu Farerskie kadry.
Czytelnicy papierowej wersji „Farerskich kadrów” pamiętają być może rozdział zatytułowany „Wiadukt donikąd”. Relacjonowałem w nim swój spacer po niedokończonej obwodnicy stolicy Wysp Owczych, okraszony zdjęciami opuszczonych wiaduktów. Plany jej budowy miały już – w roku 2018 – ponad trzydzieści lat. Okazuje się jednak, że już niebawem na opuszczonej inwestycji przestanie wreszcie hulać jedynie wiatr. W […]
Artykuł Wiadukt donikąd – epilog pochodzi z serwisu Farerskie kadry.
On this episode, we learn the history of a Faroese boat whose name, translated into English is "Northern Lights" but whose Faroese name contains characters this American keyboard doesn't have.
The creators of this podcast thought the boat was a sailing ship from the late 1800s. Turns out, we couldn't have been farther from the truth. Step onboard as we learn the unexpected history of an iconic Faroese ship.
Fyrsti sálmur í dalskirkju í dag var Tíðin rennur sum streymur í á eftir Fríðrik Petersen, og lesturin var ein hjá Gudmundi Bruun. Hann byrjar við einari so vakrari mynd av Bøsdalafossi, har hann stendur á einum stórum steini úti í miðjuni við streymandi ánni báðumegin við. Kirkjan stendur á klettinum, meðan tíðin rennur framvið. Fyrst hugsaði eg, er tað ringt ella gott, stendur hon í stað sum ein gamaldags leivd, ella stendur hon sum ein bjarging, ein góður stabilisator í lívsins hurlivasa? Høvundurin tulkar avgjørt myndina upp á seinna mátan. Eitt annað poeng hjá Gudmund Bruun var, at kirkjan, samkoman ella felagskapurin má ikki vera sær sjálvum nóg mikið og útihýsa øllum øðrum. Ævigt galdandi góð ráð.
 |
| Annfinn, Helga, Sjúrður |
Helga hevur tikið arvin upp eftir mammuna , Vilhelminu, sum urguspælari. Í dag tóku hesi trý sær av gudstænastuni.
Í Dali er ymiskt á skránni, nú ið summarið er í koming. Á Toft byggja tey útipall og nýtt rúm innanfyri. Tey á Deild og í Malthúsi arbeiða altíð við onkrum. Johild setir niður epli, og Bødvar vaskar húsbilin. Í Putlhúsi verður umskipað, so at tað verður rúmsáttari í stovuni.
Hesir báðir eru farnir at mála kirkjuna.
 |
 |
| Ein vælsignað løta á Bræðnum |
 |
| Og hesir báðir ganga túr |